Huub Oostendorp

Locatie Hoofddorp    

13 oktober 2016

Vandaag hebben we op uitnodiging van het College van Bestuur onze jaarlijkse bijeenkomst gehouden. Helaas is de opkomst matig, van de 154 leden hebben slechts 38 personen de tocht naar Hoofddorp ondernomen.

Het eerste gedeelte van de bijeenkomst heeft het bestuur de verenigingszaken afgehandeld. Om te beginnen een  welkomswoordje van de voorzitter, Huub Oostendorp, die de leden voorhoudt dat we op de drempel staan van het tijdperk dat we de veroudering van het menselijk lichaam kunnen vertragen dan wel stoppen. Vervolgens behandelt onze secretaris, Dirk Ranzijn, het jaarverslag (dat is aan iedereen verzonden en is ook onder de Bestuursstukken op deze website te vinden). Ook heeft hij de herverkiezing van Ron Sluijs (bij gebrek aan tegenkandidaten) in goede banen geleid. Ten slotte licht Barbara Martens de website, die we aan het ontwikkelen zijn, toe. Als je deze site bekijkt, www.novavita.nu , moet je bedenken dat de site nog een gedaantewisseling ondergaat, maar je krijgt al wel een indruk wat de site gaat brengen.

Het tweede gedeelte van onze bijeenkomst is ingeruimd voor het Nova College. Allereerst is de voorzitter van het College van Bestuur, Hans Snijders, aan het woord. Hij presenteert zijn verhaal als een tevreden man, want op vele fronten gaat het goed met het Nova College. Natuurlijk zijn er in de komende tijd nog de nodige uitdagingen (veranderende financiering vanuit het Rijk; locatiesturing; samenwerking met vmbo; verdere ontwikkeling van Techport; nieuwbouw Haarlem), maar als illustratie dat het goed gaat, vertelt Hans dat het Nova College het hoogst scoort in studententevredenheid in de Randstad.

Vervolgens praat Tineke Snel, opleidingsmanager Zorg, ons bij over de samenwerkingsverbanden van haar opleidingen met grote ziekenhuis- en zorginstellingen in de regio, die elkaar hebben gevonden in het zogenaamd Zorgpact. Trots vertelt ze dat ze dat de praktijkroute Zorg, waarbij de studenten vanaf de eerste opleidingsdag hun lessen en stage in de zorginstelling volgen, een koploper status heeft gekregen.

Hans heeft nog twee PS’n: Stem op de Nova-uitblinker 2016, Jeroen Zaaiman, cios-student op http://www.ditismbo.nl/stem/uitblinker

Aanstaande zaterdag komt de advertentie in de krant, waarin het Nova College zoekt naar een (tijdelijk) lid van het College van Bestuur. Dit met het oog op het aanstaande vertrek van Ed van den Berg.

Het derde gedeelte is natuurlijk het gedeelte waar de meesten van ons voor komen: onder het genot van een hapje en een drankje bijpraten met oude bekenden en collega’s. De sfeer is geanimeerd; het is een prima middag geweest.

Huub Oostendorp

Op deze prachtige najaarsdag staat een wandeling door de Vijfhoek in Haarlem onder leiding van de gids Jan Hoving ( www.wandelingdoordevijfhoek.nl  ) op het programma. Jan is een buurtbewoner en heeft zich grondig verdiept in de geschiedenis van het stadsdeel dat hem zo dierbaar is. Met een groep van een twintigtal Novavita’ers, waaronder wel een stuk of 10 Haarlemmers, denken we vanaf de Stadschouwburg op het Wilsonplein van start te gaan. Maar er blijkt nog een buurtbewoner aanwezig te zijn: Barbara Martens. Zij wil weten of onze route langs haar huis gaat. Dat blijkt niet het geval. Maar Barbara woont in een bijzonder huis, namelijk het voormalige woonhuis van de bekende tuinarchitect Leonard Springer, en zij vindt dat een bezoekje waard.

Onze gids, Jan, kan niet anders dan de leiding aan Barbara te geven en zij troont ons mee naar haar prachtige huis in de Alexanderstraat. Springer is een beroemd tuinarchitect, die zijn sporen heeft nagelaten in o.a. de Haarlemmerhout, landgoed Elswout, de Oosterbegraafplaats en vele andere bekende parken en begraafplaatsen.

Twee kapiteins voor de groep werkt niet, dus Jan neemt vanaf hier het roer over en leidt ons door de wijk die in de 14^e eeuw als uitbreiding van het oude Haarlem ontstond. Een wijk, die een grote bloeiperiode doormaakte in de 16^e eeuw, toen na de val van Antwerpen talloze Vlamingen naar Haarlem kwamen en hier een bloeiende lakenindustrie opzetten. Veel straatnamen in dit gebied herinneren ons aan deze bedrijfstak.

Daarnaast kwamen er andere , vaak vervuilende, bedrijven: leerlooierijen, bierbrouwerijen en blekerijen. De wijk werd volgebouwd met arbeidershuisjes. Door het gebrek aan stadsplanning ontstond een wirwar aan kleine straatjes en dat maakt de wijk nu zo aantrekkelijk. De mensen leefden zonder riolering en ze kieperden hun vuil, samen met het vuil van de bedrijven op straat of in de grachten. De vijfhoek werd één grote vuilnisbelt en je snapt dat vaak besmettelijke ziekten uitbraken. Uiteindelijk raakte de wijk zo in verval dat in de jaren zestig van de vorige eeuw nog overwogen werd de hele wijk plat te gooien. Met name aldaar wonende kunstenaars hebben dat weten te voorkomen. Vanaf de jaren tachtig vestigden zich jonge mensen (met geld) in de wijk en zij gaven de aanzet tot het opknappen van de woningen. Als je er nu wandelt, ziet de wijk er welvarend uit; veel is gerestaureerd of opgeknapt. De lege plekken zijn met nieuwbouw opgevuld. Er is veel van vroeger bewaard gebleven; bijvoorbeeld maar liefst 6 hofjes, waarvan de oudste: het Hofje van Loo uit 1489.

Het oogt schilderachtig en het is inderdaad een oase van rust in de drukke stad. Maar vergis je niet. Ik heb met mijn gezinnetje tijdens mijn studententijd in een hofje in de Jordaan gewoond en de eerlijkheid gebiedt te zeggen: de huisje zijn verschrikkelijk klein; het is er enorm gehorig en comfort ontbreekt totaal (bv. geen douche). De meeste hofjes zullen nu wel gemoderniseerd zijn, maar wat blijft, is het gebrek aan privacy. Je zit boven op elkaars lip.

We hebben ook nog een bezoek gebracht aan de Nieuwe Kerk. Een zeer bijzondere kerk. De toren is ontworpen door Lieven de Key; het kerkgebouw is van de hand van Jacob van Kampen. De toren is in de Hollandse Renaissance stijl, terwijl het gebouw streng classistisch is. Het derde verschil is dat de toren eigendom is van de Gemeente Haarlem en het gebouw van de PKN (Protestantse Kerk in Nederland).

De vloer van de kerk is in restauratie, desondanks mochten we toch even binnen kijken. Uitgebreide uitleg van onze gids volgt en op het moment dat hij vol vuur vertelt over de stoofjes met hete kolen die vroeger gebruikt werden om mensen te verwarmen, roept een bouwvakker dat ze juist die ochtend in de spelonken van het gebouw nog een aantal stoofjes hebben gevonden. Onze gids is verrukt dat hij ze in het echt kan laten zien.

We hebben bijna drie uur heerlijk gedwaald door de straatjes en hofjes en de gids trakteert ons op talloze anekdotes, zoals

• Binnen hoeveel uur en op welke wijze gaf de Franse bezetter ruim 200 jaar geleden vanuit Haarlem zijn berichten door naar Parijs
• Wie was de reus die ruim 2.60 m lang was, waar woonde hij en hoe zagen zijn schoenen eruit
• Hoe komt het verhaal van de kermisattractie De kop van Jut in de Vijfhoek
• Wie stond bijna 70 jaar geleden met zijn ladder tegen de haan van de toren

Als je deze verhalen wilt horen, vraag het maar aan één van de deelnemers. Kun je meteen zien of hij/zij goed heeft opgelet.

Onze gids verdient een vet compliment! Want ga er maar aanstaan; je gaat op pad met een grote groep oud-docenten, die, zoals je weet, altijd alles beter weten.  Toch slaagt Jan erin om dit volkje aan zich te binden met zijn terdege kennis, zijn boeiende geschiedenislessen en leuke anekdotes. Geholpen door het prachtige herfstweer hebben we een leuke en leerzame middag gehad. Dus hulde aan Jan Hoving, een Cajanus onder de gidsen.

Tenslotte gaat onze dank uit naar de organisator van deze middag: Ron Sluijs.

Huub Oostendorp

P.S.

Daniel Cajanus, de reus van Haarlem, was 2.60 m. lang (schoenmaat 62). Hij leefde in de eerste helft van de achttiende eeuw en verdiende zijn brood door zich ten toon te stellen. In 1745 kwam hij te wonen in het Proveniershofje. Komend voorjaar brengt zangstudio Haarlem de stadsopera Cajanus uit. De uitvoering is in het Nederlands gezongen en wordt opgevoerd in de St. Bavokerk op de Grote Markt. Kaarten zijn reeds verkrijgbaar. ( www.cajanus.nl )

Om maar gelijk met de deur in huis te vallen; van de beloofde workshop is niets terecht gekomen, want we zijn zelf niet aan het werk gezet. Maar wie kon ook bevroeden dat de rondleiding van Tim van der Voord zoveel tijd in beslag nam, dat er geen ruimte overbleef om zelf de handen uit de mouwen te steken. Zelden zal Tim zo’n geïnteresseerde groep hebben ontvangen. De onophoudelijke reeks vragen van zijn oud-collega’s vulde de beschikbare tijd van twee uur ruimschoots.

Ruim 20 leden van Novavita werden ontvangen in het gebouw van 3-D Makers Zone in Haarlem. Een oude werkplaats, waar voorheen de vuilniswagens werden gerepareerd, is ingericht tot een moderne bedrijfsruimte waar bedrijven en opleidingen elkaar ontmoeten in de fascinerende wereld van het 3-D printen. Het Nova College participeert daarin en zo kunnen haar leerlingen kennis maken met deze nieuwe techniek.

Tim heeft onze langs de vele printmachines geleid en omstandig de achterliggende techniek uitgelegd. We hebben ook verschillende printers aan het werk gezien. Natuurlijk besteedde Tim veel aandacht aan de toepassingsmogelijkheden en hij kon het niet nalaten enkele tot de verbeelding sprekende anekdotes te vertellen. Zo vertelde hij het verhaal van doktoren van het Leids Universiteitsziekenhuis die een baby met een hartafwijking moesten opereren. Om de operatie vooraf te kunnen oefenen hebben zij het hartje met de afwijking laten printen. Tijdens de eigenlijke operatie wisten ze zodoende wat hen te wachten stond en dat bespaarde enorm veel tijd en werd ernstig risico vermeden.

Duidelijk is wel dat 3-D printen niet bedoeld is voor massaproduktie. Daar gaat het printen veel te traag voor; een eenvoudig werkstuk vraagt al gauw 5 uur printtijd. Het is dus vooral bedoeld om unieke werkstukken te maken; vandaar dat de techniek zo geliefd is bij kunstenaars. Wat wel kan, is het maken van mallen d.m.v. 3-D printen en deze mallen zijn uitstekend geschikt voor het gieten van attributen in massaproduktie. Een enorm bijkomend voordeel is dat de computer de minimale hoeveelheid materiaal kan berekenen om de gewenste sterkte te verkrijgen. We hebben voorbeelden gezien die in de vliegtuigindustrie tot miljoenen Euro’s besparing hebben geleid.

Al met al weer een leerzaam dagje. Op de terugweg naar huis mijmerde ik: fantastisch dat deze groep mensen, die 60 jaar geleden nog blij was met een Mecano-doos, zich nu staat te vergapen aan deze innoverende techniek. Voor de zoveelste maal verbaasde ik me over de menselijke geest, die zo flexibel is dat ze moeiteloos al die vernieuwingen aankan. Die zo nieuwsgierig blijft en graag op de hoogte blijft van alle ontwikkelingen. Want er zijn wat veranderingen in ons leven over ons uitgestort. Maakt dat het leven zo boeiend?

Huub Oostendorp

Ik zal er maar eerlijk mee voor de dag komen: het is voor het eerst in mijn leven dat ik een militair terrein betreed. En ik moet bekennen dat er toch wat spanning op zit. Ik heb immers van Lenie de Fijter, de organisator van deze middag,vernomen dat we rondgeleid gaan worden door een heuse marineman, de heer Bartelmans, nota bene oud plaatsvervangend commandant en chef staf bij de Marine op dit complex. Stiekem heb ik visioenen dat we een exercitie krijgen en al marcherend onder leiding van een barse en bevelen schreeuwende commandant het terrein rond zullen gaan.

Niets blijkt minder waar. De heer Bartelmans is een aimabel man, die gepassioneerd over de geschiedenis en het heden van dit complex vertelt. Pal achter het huidige Scheepvaartmuseum bevindt zich het terrein waar in de 17e eeuw de schepen van de Admiraliteit gebouwd werden. Deze schepen moesten de enorme Hollandse handelsvloot beschermen. De bevoorrading van deze schepen vond plaats vanuit het ’s Lands Zeemagazijn (Scheepvaartmuseum) plaats. De werf heeft bestaan tot 1914, vanaf dat moment werden de schepen te groot en verhuisde de werf naar Den Helder. De Admiraliteit hield op te bestaan bij de Franse inval in 1795. Na de Franse tijd werd in 1815 de Marine opgericht.

Van de werven is niets meer te zien. Het huidige middenterrein, dat vroeger open water was, is gedempt met grond die vrijkwam bij de bouw van de IJ-tunnel. Hierdoor ontstond een groot terrein waar de Marine veel van haar opleidingen heeft gehuisvest. Hieronder het gerenoveerde gebouw waar de elektrotechniek-opleiding gegeven werd. De ramen van dit gebouw stellen de vlaggen van de landen van de Europese Unie voor.

Zoals op de eerste foto is te zien ligt het terrein als een eiland in het water. Het uitzicht op de stad is op diverse punten fantastisch.

De marine heeft zich -mede door de bezuinigingen op defensie- teruggetrokken tot een gedeelte van dit eiland en daarmee is een groot terrein en een groot aantal panden toegankelijk voor het publiek. Zo is de voormalige officiersmess tegenwoordig een normaal restaurant, dat nog een authentieke zestigerjaren inrichting heeft.

Een beetje spannend is het vanmiddag toch nog geworden. In de namiddag vergaderen de Ministers van Justitie van de Europese Unie op het complex. Want in het kader van het EU-voorzitterschap van Nederland zijn het Marineterrein en het Scheepvaartmuseum de plekken waar alle activiteiten gehouden worden. De bewaking is enorm en ook wij worden onderworpen aan een strenge controle, zelfs een body-scan ontbreekt niet. Ook lopen er voortdurend drie bewakers met onze rondleiding mee. Op bescheiden schaal maakt Nederland ook reclame voor zichzelf, zoals dit bloemenpaviljoen, waar de Nederlandse tuinbouw zich aan de buitenlandse gasten presenteert.

We wandelen op een historisch stukje Amsterdam; in de 17e eeuw was hier ongetwijfeld het grootste industriële complex van de wereld te vinden. Bovendien ontleent deze plek natuurlijk zijn aantrekkingskracht, omdat het eeuwenlang niet toegankelijk voor het gewone publiek was. Dat maakt nieuwsgierig naar wat zich achter onderstaande 17e eeuwse gevel aan de Kattenburgstraat afspeelt. En dat allemaal in hartje Amsterdam, een stadsenclave, een oase van rust temidden van het rumoer van onze hoofdstad.

Het is eigenlijk het enige historische pand op het terrein; de overige panden zijn van veel latere datum, de meeste zelfs uit de tweede helft van de vorige eeuw. En die panden hebben ook een niet-maritieme functie gekregen. We hebben zelfs de archeologische vondsten bij de aanleg van de Noord-Zuidlijn in één van die panden bekeken.
Zo hebben we vanmiddag kennis gemaakt, wederom gezegend met uitstekend weer, met een veertien hectaren groot geheim gebied (op Google maps was dit gebied bewust onscherp gemaakt). Het militair terrein in het centrum van de stad was sinds de zeventiende eeuw achtereenvolgens de werkplek van Michiel de Ruyter en Vincent van Gogh, de scheepswerf van de Admiraliteit, opleidingscentrum van de Marine en thans helikopterlandingsplaats voor hoogwaardigheidsbekleders, meldplek voor aspirant-militairen, revalidatieoord voor getraumatiseerde soldaten en onderduikadres voor o.a. Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders. Maar waar deze schuilplaats zich op het terrein zich bevindt, wil de rondleider ons niet vertellen. En zo blijft er nog iets geheims over op dit eiland.

Huub Oostendorp

“Het is toch fantastisch dat leerlingen mee kunnen praten over de nieuwbouw en de inrichting van het terrein”.
“Het mag wat kosten, de kubieke meterprijs aan bouwkosten is bijna het dubbele van die in mijn tijd”.  “Het CvB wijkt in haar visie op een onderwijsgebouw radicaal af van wat we gewend zijn: het is nu gedurfd en innovatief: geweldig!

Dit zijn enkele enthousiaste reacties na de lezing van Jan Verbeek over de nieuwbouwplannen van het Nova College op de Zijlweg in Haarlem: de Nova Campus. Een twintigtal leden van Novavita wil zich op de hoogte stellen van de bouwplannen en het moet gezegd: Jan Verbeek heeft ze op hun wenken bediend. In een betoog van anderhalf uur heeft Jan ons op de hoogte gebracht van de voorgeschiedenis, de ontwerpgeschiedenis, het uiteindelijke ontwerp,de duurzame keuzes van de architect,  de invulling van het gebouw door het onderwijsveld, de plannen tot de spectaculaire inrichting van het terrein en het revolutionaire cateringconcept.

Om te voorkomen dat leerlingen in tussenuren gaan zwerven, zijn ze van meet af aan betrokken geweest bij het ontwikkelen van de plannen voor de terreininrichting en de catering. Het moet zo aantrekkelijk worden dat de leerlingen graag op het terrein van de school blijven. Vol enthousiasme vertelt Jan van de plannen die momenteel op dit gebied uitgewerkt worden.

Naast het bestaande gebouw (links), dat overigens ook ingrijpend gerenoveerd gaat worden, komt er een nieuw gebouw van 6000 m² waar de opleidingen van Zorg en Welzijn een plekje krijgen. Hun huidige gebouwen aan de Schoterstraat en de Planetenweg worden natuurlijk afgestoten. Het gebouw komt los te staan van de bestaande bebouwing; dat past in de trent van kleinere scholen.

Het ronde gebouwtje in het midden tussen de gebouwen is het Paviljoen, waar één van de verschillende cateringconcepten uitgerold wordt. Het moet het trefpunt van de locatie worden. Het derde gebouw (en dat komt rechts bij de bomen) wordt voorlopig niet gebouwd. Het is de eventuele 3^e fase van de nieuwbouw en de bouw ervan is afhankelijk van de toekomstige behoefte (afstoten andere gebouwen; groei  aantal leerlingen etc.).

De inrichting van het terrein moet de leerling uitdagen. Op de planning staan een sportplein, een cultuurplein, een evenemententerrein en dat alles met hoogteverschillen en zeer rijk beplant met groen. Een landschaparchitect is momenteel druk bezig, met terugkoppeling naar de gebruikers, de ideeën vorm te geven.

De architect heeft trouwens de opdracht gekregen om op de begane grond van de gebouwen (het nieuwe, maar ook het bestaande gebouw) het onderwijs veel aanschouwelijker te maken voor de buitenwereld. Het moet van de Randweg en de Zijlweg veel meer dan nu het geval is, duidelijk zijn welke activiteiten in de gebouwen plaats vinden. Vandaar dat met name de praktijklokalen in de “plint” van de gebouwen komen. En via grote raampartijen zien de mensen van buiten de onderwijsactiviteiten.

We hebben een helder inzicht gekregen in de nieuwbouwplannen van het Nova College. De rol van Jan Verbeek, die met alle betrokkenen te maken heeft, dwingt respect af. Als zijn rustige en weloverwogen uiteenzetting een voorbode van het bouwproces is,  dan gaat het Nova College een voorspoedige bouw tegemoet.

Na de lezing in de personeelskamer hebben we nog een uurtje nageborreld in het Nova Restaurant. Uiteraard is dat voor velen van ons de kers op de appelmoes: even bijkletsen met oude bekenden, maar ook eens een gesprek aanknopen met collega’s die we niet van vroeger kennen. Hartstikke leuk!!

Tenslotte heb ik van Jan Verbeek nog de belofte gekregen om over twee jaar, als de bouw gaande is, nog eens zo’n bijeenkomst te houden.  Spannend om te zien wat er van de ideeën terecht gekomen is. Wellicht kunnen we dan ook een rondleiding in het in aanbouw zijnde gebouw krijgen.

Huub Oostendorp