oktober 2017

Rondleiding Lorentz Lab
Teyler Museum
19 oktober 2017

Het was Gerrit Barreveld die bij zichzelf dacht: dat is een leuk uitstapje voor de leden van Novavita. En dat had hij goed bekeken, want een kleine vijftig leden schreven op deze rondleiding in. Gerrit moest al die belangstellenden indelen in maar liefst vier groepen, die op verschillende tijdstippen en data het Teyler Museum bezochten. Ik zelf was van de partij op donderdag 19 oktober.
Wat een verrassing; het museum noemt het een theatrale rondleiding, maar ik had geen flauw vermoeden wat ik me daar bij moest voorstellen. Het werd iets wat ik nog niet eerder had meegemaakt. Twee acteurs leidden ons naar een gedeelte van het museum, waar je normaal gesproken niet mag komen. Daar bevonden zich de werkkamer en het laboratorium van de beroemde Haarlemse natuurkundige Lorentz.

Op uiterst amusante wijze –in een soort samenspraak- leidden deze acteurs ons door het leven van Hendrik Lorentz (1853-1928), zijn jeugd (op 10 jarige leeftijd kocht hij voor zichzelf een logaritmetabel), zijn studie wis- en natuurkunde en astronomie(met zijn proefschrift Over de theorie der terugkaatsing en breking van het licht promoveerde hij cuma sum laude), zijn benoeming op 24 jarige leeftijd tot professor in de theoretische natuurkunde op de universiteit van Leiden, zijn verliefdheid op en huwelijk met Aletta Kaiser.
Uiteraard kwam niet alleen zijn privé leven aan bod. De acteurs gingen ook in op zijn enorme wetenschappelijke betekenis. Middels proefjes probeerden ze ons met zijn belangrijkste (theoretisch uitgedachte) ontdekkingen kennis te laten maken.

Lorentz deed vooral theoretisch onderzoek naar de elektromagnetische eigenschappen van materie: zijn elektronentheorie. Het Zeeman-effect, dat hem in 1902 de Nobelprijs voor Natuurkunde opleverde, de Lorentzcontractie, waarmee hij de theoretische basis legde voor de relativiteitstheorie van Einstein, en nog vele andere ontdekkingen die hem wereldwijde faam opleverden. Marie Curie, Max Planck en Albert Einstein behoorden tot zijn vriendenkring. Hij werd zelfs voorzitter van de befaamde Solvayconferenties.

Na de watersnoodramp van 1906 besloot de Nederlandse regering de Afsluitdijk aan te leggen. Ze verzochten Lorentz om aan dit project mee te werken. Hij stelde de golfvergelijking op, waarmee de waterhoogtes- en daarmee de hoogte van de dijken- na afsluiting door de Afsluitdijk voorspeld konden worden. De sluizen bij Kornwernerzand in de Afsluitdijk dragen zijn naam: de Lorentzsluizen

.
Tot slot van de voorstelling en dat had niets meer met Lorentz te maken- werden we meegenomen naar een ruimte, waar een pronkstuk van het Teylermuseum staat: een replica van de grote elektriciseermachine. Deze machine werd in de 18 eeuw gemaakt en gold als dermate spectaculair dat tout le monde naar het Teylermuseum kwam om dit wonder te aanschouwen. Zelf Napoleon Bonaparte kwam op bezoek.
Natuurlijk werd de machine voor ons aangezwengeld en de opgewekte statische elektriciteit laat vonken tussen twee bollen overspringen.

Hiermee kwam een einde aan de rondleiding, die eigenlijk een voorstelling was. Amusant en toch leerzaam. En Haarlem ontrukt één van haar grootste zonen aan de vergetelheid en geeft hem een plaats in de geschiedenis die hem toekomt.
En voor hen, die niet op de uitnodiging van Gerrit Barreveld in konden gaan: ga deze voorstelling zelf meemaken. Het is beslist de moeite waard.

Huub Oostendorp

Jaarvergadering 2017
18 oktober 2017

Het valt niet tegen: zo’n zestig leden van Novavita hebben de jaarvergadering van onze vereniging bezocht. Dit jaar zijn we te gast op de vestiging aan de Laurens Baecklaan in Beverwijk. Het is onze 5e jaarvergadering, ons lustrum, voorwaar een mijlpaal! En het gaat goed met Novavita: we groeien gestaag in ledenaantal; we zijn niet langer alleen een informatieplatform van het Nova College naar de oud-werknemers. We organiseren in toenemende mate onze eigen activiteiten en blijkens de toenemende belangstelling vallen die in de smaak. Gelukkig komen de ideeën niet alleen meer uit de koker van het bestuur; steeds vaker nemen de leden zelf initiatief om het een en ander te organiseren. Hulde daarvoor! Onze voorzitter, Huub Oostendorp, haalt deze elementen aan in zijn welkomstwoord en kondigt aan dat er in maart 2018 een activiteitenvergadering komt waar hopelijk veel leden hun ideeën voor nieuwe evenementen naar voren brengen.
Vervolgens verwelkomt Inge Marije Meuleman (de vestigingsdirecteur Jan Wieger Hof is verhinderd) ons op de locatie. Inge Marije is Teamleider Facilitair en verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken bij de ondersteunende diensten. Zij vertelt dat deze diensten, met de locatiesturing, behoorlijk in omvang zijn toegenomen. Immers veel mensen die vroeger op de Schipholweg werkten, zijn naar de locaties verhuisd.

Het woord gaat hierna naar Dirk Ranzijn, onze secretaris. Op humoristische wijze behandelt hij het jaarverslag, dat je overigens op deze website bij de bestuursstukken terug kunt lezen. Er is geen commentaar op het verslag binnengkomen en ook nu blijft de zaal angstwekkend stil op de vraag of er nog op- of aanmerkingen zijn. Dan volgt de verkiezing van twee bestuursleden: Dirk Ranzijn en Lenie de Fijter treden conform het huishoudelijk reglement af; zij stellen zich herkiesbaar en omdat er geen tegenkandidaten zijn, worden ze bij acclamatie herkozen. Een klaterend applaus van de aanwezigen stijgt op. Dirk en Lenie, de leden zijn tevreden.
De leden verspreiden zich in verschillende groepen door de gebouwen, want nu staan de workshops op het programma.

Digitaal lassen
Bij Werktuigbouwkunde ontvangen enkele collega’s les in digitaal lassen Op een scherm in hun lasbril krijgen ze een virtuele omgeving te zien en kunnen met een lasapparaat in hun hand aan de slag.

Hoofdhuidverzorging
Het zijn veelal dames die zich deze workshop niet laten ontgaan. De leerlingen vertroetelen onze leden en zorgen dat ze “opgepimpt”weer terug komen.

Titratie-oefening bij laboratoriumtechniek
Ziet dit groepje er niet indrukwekkend uit? Met leerlingen als buddie voeren onze leden een titratie uit. Het vereist concentratie en een vaste hand om erin te slagen.

Virtueel bouwen
In deze workshop krijgen we een impressie wat er op het gebied van virual reality mogelijk is in de bouwwereld. In een gebouw rondlopen zonder dat er een steen op de ander staat, wordt de gewoonste zaak van de wereld.

Bloedspiegel meten
U ziet het op de foto ook zijn de Leerlingen betrokken bij deze workshop,. Onze leden zijn voor hen mooi oefenmateriaal.

Eenmaal terug in de zaal wacht ons nog een kleine traktatie van de afdeling Sport en Spel. Een gezonde smoothie: keuze uit bosvruchten, banaan of spinazie.
Direct erna houdt één van de leden van het CvB een toespraak over het wel en wee van de organisatie. Ditmaal is het Ed van den Berg die vertelt, dat het eigenlijk op alle fronten goed gaat met het Nova College.

Naast de veranderingen door de nieuwe locatiesturing zijn er ook grote veranderingen op het personele vlak; veel mensen, die wij allen nog kennen, gaan momenteel met pensioen. Ed vertrekt zelf ook aan het eind van dit schooljaar. Hij kan ons wel zijn opvolger voorstellen: Talitha van den Elst en hij vraagt haar of zij zichzelf wil introduceren. Dat doet ze met verve. Ze verhaalt van haar eerste maanden, waarin ze mocht “zwerven”om de organisatie te leren kennen. Overal ontmoet ze enthousiaste werknemers die hun opleiding of afdeling zo niet de beste van Nederland, maar dan toch zeker van het Nova College beschouwen.

Onder het genot van een drankje hebben we nog een klein uurtje nagepraat. Leuk om zoveel oude bekenden tegen te komen. Al met al weer een geslaagde jaarvergadering. Tot volgend jaar!

Huub Oostendorp

Ontwikkelingen in het Zorgonderwijs
28 september 2017

Tijdens de succesvolle bijeenkomst over de nieuwbouw aan de Zijlweg in Haarlem vorig jaar, staat voor mij al vast, dat er een vervolg moet komen. Wat is immers logischer, als je het eerst over het gebouw en het terrein zelf hebt, om je dan af te vragen wat er in het nieuwe gebouw gaat gebeuren. We weten dat het een gebouw voor de Zorgopleidingen gaat worden, dus hebben we aan Harrie Bemelmans, verantwoordelijk voor de opleidingen van Zorg en Welzijn, gevraagd of hij ons dat wil vertellen. Van meet af aan reageert Harrie enthousiast; tijdens de voorbereidende bijeenkomsten stromen de verhalen over de ontwikkelingen in de zorgopleidingen over zijn lippen.
Tijdens de voorbereiding haalt Harrie er al twee medewerkers bij, Tim van der Voord en Tom Hoogendoorn. Tot hun takenpakket behoort o.a. het introduceren van de technische innovaties in het zorgonderwijs. Gezamenlijk komen ze tot een aantrekkelijk middagprogramma voor de Novavita-leden. En zo genieten een vijfentwintigtal leden afgelopen vrijdagmiddag van de gevarieerde “voorstelling”.

Harrie opent het programma zelf; hij geeft een uiteenzetting over de spectaculaire ontwikkeling in de zorg en hoe die in de nieuwbouw eruit gaan zien. Daarbij valt op dat het vooral de technologische vernieuwingen zijn die de belangrijkste veranderingen vorm geven. Om ons dat te laten ervaren, worden we zelf aan het werk gezet. We verdelen ons in twee groepen. De ene groep gaat aan de slag met de hololens, de virtual reality bril en de braingestuurde computer.
Een leerling uit de zorg laat ons de mogelijkheden van een braingestuurde computer zien. Gedachten sturen via de computer bewegingen. Het laat zich raden wat dit gaat betekenen voor protheses.
Een andere leerling demonstreert ons de virtual reality bril. Uiteraard mogen we het zelf ook proberen. Tijdens deze demonstratie stelt de bril ons in staat om door de nieuwbouw te lopen en het gebouw driedimensionaal te bekijken.

Persoonlijk vind ik de hololens het meest verbluffend. Met deze bril op je neus zie je midden in de ruimte een hologram, zo levensecht, fantastisch. De meesten van ons hebben een werkend hart in actie gezien. Ikzelf heb het gehele stelsel van bloedvaten in het lichaam bekeken. Iedereen kent het van de schoolplaten, maar nu driedimensionaal, je kunt er zelfs omheen lopen.

De andere groep houdt zich bezig met 3D printen. Ook de ontwikkeling van deze techniek gaat razend snel. De tijd dat alleen harde materialen, bv. botten, geprint kunnen worden is al lang voorbij. Tegenwoordig print men oren, maskers, huid etc. voor de patiënten, op maat gemaakt en met minimale afstotingsverschijnselen. Helaas werken de laptops niet naar behoren, zodat dit onderdeel enigszins in het water valt.

Voordat de groepen wisselen vertelt Tom Hogendoorn ons over zijn werk. Voor een gedeelte van zijn taak is hij practor, een nieuwe functie. Hij moet de technische innovaties in het werkveld introduceren in het onderwijs. De kern van zijn verhaal is dat niet alleen die veranderingen zelf uitermate belangrijk zijn, maar ook: hoe leren we onze docenten en studenten hiermee om te gaan. Het zijn immers de leerlingen van nu die straks met al die technische innovaties moeten kunnen werken. Dat vergt ook andere didactische vaardigheden. Het klassikaal lesgeven, zoals de meesten van ons dat hun hele leven gewend zijn, ligt definitief achter ons. De nadruk zal komen te liggen op stimulering en coaching van de ontwikkeling van de leerling.
De groepen wisselen nu en gelukkig gaat het in de groep van het 3D printen nu beter. Wesley Leung geeft nu een demonstratie en dat werkt beter dan zelf op slecht werkende laptops aanmodderen.
Als laatste geeft Tim van der Voord ons nog een kijkje in zijn glazen bol: hoe zien de ontwikkelingen er in de nabije toekomst uit? Het voert te ver om dat hier te verwoorden, maar de verwachtingen zijn spectaculair. De ontwikkeling gaat, door stapeling van kennis, zo snel dat het nauwelijks is bij te benen. De vierde industriële revolutie, de verbintenis tussen operationele techniek en informatie technologie leidt tot snelle verandering met als de belangrijkste ontwikkeling: het internet of things. Niet alleen worden produkten en processen aangesloten op internet, maar uiteindelijk ook de mens. Daarmee zal de samenleving grondig veranderen, maar ook de mens.

Tot slot: een borrel en een hapje. Even napraten over deze bijzondere middag en natuurlijk genieten dat we oude bekenden terugzien. Bedankt Harrie, Tom, Tim en Wesley voor jullie inzet. En laat ik afsluiten met de woorden van Harrie Bemelmans: “wat een leuke middag; dat moeten we over een paar jaar nog eens doen. Dan leggen we de nadruk op de ouderenzorg, want daar zijn de veranderingen ook spectaculair met sensorsturing; projectiewanden, tovertafels etc.”. Ik denk dat ik namens alle aanwezigen spreek, als ik zeg: “doen we Harrie, graag”!

Huub Oostendorp