Huub Oostendorp

Bezoek Paprikakwekekrij Agriport

11-09-2018

Met een twintigtal collega’s hebben we – op initiatief van Cobie Bart- een bezoek gebracht aan Agriport in de kop van Noord-Holland. Hier –waar ruimte de grootste troef is- heeft men een enorm kassengebied ontwikkeld. Waar de tuinders in het Westland niet langer kunnen groeien, liggen hier enorme kansen op schaalvergroting. Het familiebedrijf Barendse, dat wij hebben bezocht, heeft ook haar wortels in het Westland, maar kan hier op zijn 45 hectare een efficiënt en uiterst modern tuinbouwbedrijf realiseren. Momenteel benutten ze 35 hectare: 5 hectare algemene voorzieningen, ketelruimte  parkeerterrein, gangen, kantine etc. en 3 kassen van elk 10 hectare groot. Om je een idee te geven: iedere kas is net zo groot als 20 voetbalvelden; 500 meter lang en 200 meter breed. Ze kunnen dus in de toekomst nog 10 hectare uitbreiden oftewel nog 1 kas erbij. 

Om 13.30 stipt worden we ontvangen door de vrouw des huizes, die samen met haar man dit bedrijf runt en die ons met terecht gepaste trots rondleidt. Als eerste bezoeken we het ketelhuis. Daar staan de verwarmingsketels die in 2006, bij de start van de kwekerij op deze locatie, gebouwd zijn en nu…. totaal verouderd en niet meer in gebruik. Want enkele jaren later zijn er enorme warmtekrachtkoppelings- installaties gebouwd. Die produceerden naast warmte en elektriciteit, ook CO2 ,nodig voor het groeiproces van de planten en nu……. totaal verouderd. Want inmiddels gebruiken alle tuinders in dit gebied de aardwarmte om de kassen te verwarmen. Het water pompt men van 2,8 km diepte op. Een enorme besparing op het gebruik van aardgas, maar de CO2 moet nu (restproduct van andere industrieën) met tankwagens worden aangevoerd. 

Dan begint onze lange wandeling door het complex: enorme gangen van 500 meter lengte en ondertussen vertelt onze gids honderduit: over de automatische glaswasinstallatie die iedere nacht aan het werk gaat; over de filterdoeken die ’s nachts de afkoeling van de lucht in de  kassen tegengaat; over de werknemers, afkomstig uit Polen en Roemenië, zo’n 200 tal in de zomer.                                                                                                                                        We komen uit bij de kantine, waar we een kopje koffie of thee aangeboden krijgen. Hier vertelt onze gids verder: de geschiedenis van het gebied Agriport (waar ook Google en Microsoft de ruimte ontdekt hebben), de geschiedenis van Barendse en natuurlijk over hun belangrijkste product: de oranje paprika. In vogelvlucht komt alles aan bod: kassen leeg- en schoonmaken in november; nieuwe plantjes op steenwol voedingsbodem in december en het oogstseizoen van maart tot oktober; het verpakkingsbedrijf, de export naar alle delen van de wereld. Vervolgens mochten we vragen stellen. Daar laten de Novavita’ers geen gras over groeien: de vlagen vliegen de gids om de oren; ze krijgt er duidelijk plezier in dat haar toerhoorders zo geïntersseerd zijn. Er is haast geen tijd meer om 2 kleine filmpjes te bekijken, want om drie uur stromen de plukkers de kantine binnen voor hun theepauze.

We gaan een kas in. Maar eerst moeten we ons omkleden. Om besmetting van het gewas te voorkomen krijgen we een soort laboratoriumjassen en sloffen aan.  Dat ziet er wel komisch uit. Zoals gezegd: het bedrijf telt drie immense kassen: één met gele paprika’s, één met oranje paprika’s en één met snoeptomaatjes (en hiermee volgt de teler een nieuwe winstgevende trend). We bezoeken de kas met de gele paprika’s . Het is een verpletterende ervaring om te midden van tienduizenden planten in zo’n indrukwekkende ruimte te staan. Op magnetische banen rijden volledig autonoom karretjes af en aan. Een plukker pakt een leeg karretje en rijdt een pad tussen de planten op. De kar kan hydraulisch omhoog en zo plukt de werknemer de paprika’s en vult de kar. Is een pad geplukt, dan gaat de kar volautomatisch naar de ruimte waar de paprika’s voor transport gereed gemaakt worden. Onder de planten bevinden zich de verwarmingsbuizen en de slang voor de CO2 afgifte. Iedere plant krijgt via een slangetje zijn water met voedingsstoffen. Natuurlijk werkt alles computergestuurd. Meetapparatuur houdt in de gaten wat er nodig is en de planten krijgen toegediend waar ze om vragen: warmte, CO2, voedingstoffen, water en licht.

Wist je dat:                                                                                                                                                                                                                                                                                – een groene paprika eigenlijk een onrijpe vrucht is,  …..  – een rode, gele of oranje paprika een doorgerijpte groene is, ……- rode, gele en oranje paprika’s verschillen soorten zijn,…… – een paprikaplant 80 tot 100 paprika’s oplevert, …….- paprikaplanten zelfbestuivers zijn, ……. – paprika’s alleen in de top van de plant groeien, ……. – het zes weken duurt van bloem tot vrucht, …… – ik de andere feiten vergeten ben.

Tijd voor een volgende wandeling. Nadat we onze verkleedpakken hebben uitgetrokken gaan we naar de kas waar de snoeptomaatjes geteeld worden. Tomaten zijn nog gevoeliger voor ziekten dan paprika’s, vandaar dat we niet deze kas niet in mogen. Maar vanaf een plateau hebben we door de ruiten een prima gezicht op wederom een “oceaan van planten”. We kijken er boven op. De snoeptomaatjes zijn een bewerkelijk product. Iedereen kent wel de doorzichtige bekers met deze tomaatjes. Ze zijn bij verkoop altijd rijp. Maar ze groeien aan de plant aan strengen, waarbij de onderste het eerste rijp zijn. Vandaar dat de plukkers telkens alle planten afgaan om de rijpe van de strengen te plukken. Ook leuk om te weten is dat een tomatenplant 18 meter hoog kan worden. Zo hoog is een kas natuurlijk niet, maar door de flexibele stengels kan men de plant telkens een eindje laten zakken. Ook bijzonder is dat duizenden hommels in deze kas zorgen voor de bestuiving.

Ruim na 16.00 uur nemen we afscheid van onze gastvrouw. We hebben een boeiende, leerzame en gezellige middag achter de rug. Natuurlijk krijgen we allen niet alleen een oranje paprika mee, maar ook de boodschap om overal te verkondigen dat oranje paprika’s de beste, de lekkerste en de gezondste zijn.

Cobie bedankt voor de organisatie; deze excursie was meer dan de moeite waard!!!!!

Huub Oostendorp

Wandeling Amsterdam Noord

11 juni 2018

Honderden keren ben ik er in de bus langs gekomen: op weg van mijn studentenflat in Amsterdam Noord naar het centrum en terug. Nooit ben ik in die jaren uitgestapt in de wijk die ingeklemd ligt tussen de Meeuwenlaan en het IJtunneltrace: de Vogelbuurt. En nu komt de kans kennis te maken met deze bijzondere wijk, omdat ons bestuurslid Lenie de Fijter er een wandeling onder leiding van een gids heeft georganiseerd.

Wederom op een stralende dag (vrijwel ieder uitstapje van Novavita gaat gepaard met mooi weer) start onze wandeling om 13.30 uur vanuit het museum Amsterdam Noord. Met een flinke groep van rond de 20 personen steken we de Meeuwenlaan over en arriveren we in de Vogelbuurt. De naam zegt het al: alle straten van deze wijk dragen vogelnamen en vaak zijn de straatnaambordjes  opgefleurd met de bijpassende vogelafbeelding.

De vogelbuurt is gebouwd in het 2^e decenium van de vorige eeuw. De inwonersaantal van de stad Amsterdam was aan het eind van de 19^e eeuw door de industriële revolutie drastisch toegenomen: van 260.000 in 1870 tot 510.000 in 1900. De huisvesting van de arbeiders was werkelijk dramatisch.  Er moest wat gebeuren om de huisvesting te verbeteren. In Den Haag werd de woningwet (1901) aan genomen en in Amsterdam kon men met die wet in de hand wat gaan doen. Grote gangmaker hierin was wethouder Wibaut. Amsterdam waagde toen de “sprong over het IJ”. De arbeiderswoningen moesten aan de noordzijde van de stad komen, daar waar ook de zware industrie gevestigd was.

Vanuit Engeland kwam het concept overwaaien om zogenaamde tuindorpen te ontwikkelen. Overzichtelijke wijken in de vorm van dorpen, met nauwe straatjes en pleinen, winkeltjes een school en veel groen. Uniek was wel dat de woningen tuintjes kregen.  De Vogelwijk is tussen 1910 en 1923 gebouwd. Katholieke, Sociaal-democratische en Communistische woningbouwverenigingen bouwden hier hun woningen. Aan de bouw werkten een groot aantal bekende architecten (bv. Berlage) –vaak vanuit idealistische motieven- mee . Een groot gedeelte van de buurt is gedurende de 1^e Wereldoorlog gebouwd en dat is nog op diverse plaatsen in gevelstenen terug te vinden.

Mooi is de gevelsteen waarop de Franse haan strijdbaar staat tegenover de Duitse adelaar; ook in gedichten op de gevelstenen komt de strijd tot leven.

De Vogelbuurt heeft een Monumentenstatus en daardoor kregen de woningbouwverenigingen subsidies om de wijk volledig te restaureren.Nog steeds wonen er vele sociaal zwakkeren in de wijk. Door het televisieprogramma “Schulden” heeft heel Nederland deze wijk leren kennen. Iedereen kent wel de man met de lange haren die een dierenwinkeltje runt. We zijn hem tijdens onze wandeling tegengekomen, toen hij voor zijn winkeltje in het zonnetje zat. Omdat de huren laag zijn, zijn het voor de woningbouwverenigingen onrendabele projecten en zijn ze gedwongen een deel van de woningen op de vrije woningmarkt te verkopen. Ook hier rijzen de prijzen de pan uit en er woont nu ook een heel ander publiek in delen van de wijk.

We gaan terug naar het museum dat aan de rand van een ander tuindorp ligt: Vogeldorp.  Hier verschenen in 1918 313 noodhuizen om de ergste woningnood in de stad te verlichten. Deze noodwoningen zijn gebouwd voor 15 jaar en daarna moesten de bewoners onderdak hebben gevonden in de Vogelbuurt.  Dat is echter nooit gebeurd en hoewel verschillende gemeentebesturen de afgelopen jaren plannen hebben gehad om deze wijk af te breken, is daar door fel verzet van de bewoners nooit iets van gekomen. Sterker nog: de buurt heeft nu een beschermde status; door de architectonische waarde en de plaats die het inneemt in de geschiedenis van de woningbouw is het Vogeldorp bestempeld als een “monument  van nationaal belang” . Het dorp is prachtig gerestaureerd en vrijwel volledig in tact. De dorpswinkel, het badhuis (nu het museum Amsterdam Noord), de brandweerkazerne, het is er allemaal nog. De woningen zijn klein (50 en 80 m2), maar de wijk is ruim opgezet, met veel groen en pleintjes. Ook hier verkoopt de woningbouwvereniging huisjes en ze zijn bijzonder in trek. Er staat een huisje te koop van 50 m2 voor 230.000 Euro. Gegarandeerd dat het inmiddels verkocht is.

Rond 15.30 uur zijn we weer terug in het museum. We kunnen daar wat drinken en rondkijken (ter gelegenheid van de opening van de Noord-Zuidlijn is er een tentoonstelling over de Blauwe Tram (Amsterdam-Purmerend-Volendam-Edam).

We hebben weer een geweldige middag achter de rug. We hebben veel geleerd over de sociale woningbouw; een problematiek die niet alleen honderd jaar geleden speelde, maar ook nu weer volop actueel is. Waar immers blijven  de sociaal zwakkeren uit deze buurten nu hun woningen tegen enorme bedragen verkocht worden?  Een taak voor het nieuwe stadsbestuur onder leiding van de nieuwe burgemeester, Femke Halsema, die uitgerekend vanmiddag geïnstalleerd is.

Lenie bedankt voor de leerzame en gezellige middag.

Huub Oostendorp

Bezoek Alkmaar
7 juni 2018

Dat leert g’uit Lands Historie:

Van Alkmaar de Victorie

Zou ons Novavita-lid Cobie Bart gedacht hebben aan de uitdrukking: “Drie maal is scheepsrecht”, toen zij ons een excursie in Alkmaar aanbood? Deze excursie bestaat immers uit drie onderdelen: bezoek aan de Grote Kerk, een stadswandeling en een rondvaart. Zou ze gedacht hebben als de eerste twee onderdelen tegenvallen, wordt de derde zeker een succes.
Zij heeft het mis. Alle drie onderdelen zijn meer dan de moeite waard (maar de derde: de vaartocht spant toch wel de kroon). Maar laat ik de dag chronologisch vertellen. Om 10.45 uur verzamelen we voor de hoofdingang van de Grote Kerk. De groep bestaat dit keer uit 23 personen.

We beginnen hier met een verjaardagsfeestje, want de kerk bestaat dit jaar 500 jaar. Zo’n jubileum laten ze natuurlijk niet ongemerkt voorbij gaan. Allerlei activiteiten organiseert men in, op en rond de kerk, zodat het niemand kan ontgaan dat de kerk jarig is. Een voorbeeld is, dat je via een steigertrap naar een bordes boven de kerk kunt klimmen voor een uniek uitzicht over Alkmaar. Bovendien kun je boven door een raam van de kerk klimmen om binnen via een loopbrug de schitterende gewelfschildering “Het Laatste Oordeel” van Jan van Oostsanen te bekijken. Deze “klim naar de hemel” zit trouwens niet in het programma van vandaag, maar het is een mooie aanleiding om de stad opnieuw te bezoeken.

Na een rondje om de kerk om de ingang te zoeken (terwijl we er bijkans voor stonden) betreden we om 11.00 uur de kerk. Met twee gidsen maken we kennis met de grootste kerk van Noord-Holland boven het Noordzeekanaal, het sieraad van de stad Alkmaar. Gebouwd in de Middeleeuwen, natuurlijk als katholieke kerk, heette de kerk oorspronkelijk de Laurentius Kerk. Na de Reformatie van 1573 gebruikte men het gebouw voor de Protestantse erediensten. Het gebouw herbergt zeer belangrijke cultuurschatten: de gewelfschildering “het Laatste Oordeel” van Van Oostsanen; twee prachtige orgels, waarvan er één luiken heeft die beschilderd zijn door Van Everdingen. Grote delen van het interieur: koorbanken, preekstoel en doophek stammen uit de 17e eeuw. Uiteraard vertellen de twee zeer deskundige gidsen in korte tijd zo veel mogelijk over de geschiedenis van de kerk en de bijzondere zaken die je er kunt vinden. Zij wijzen natuurlijk ook op de huidige status van de kerk: een cultureel centrum, waar allerlei (vaak profane) activiteiten plaats vinden.

En dan is er nog het verjaardagscadeau! Het enorme altaarstuk , genaamd Laurentiusaltaar uit 1538-1541, gemaakt door Maarten van Heemskerk is voor deze gelegenheid uit Zweden teruggehaald en valt nu op z’n oorspronkelijke plaats te bewonderen. Na de Reformatie is dit grootste altaarstuk uit de Noordelijke Nederlanden verkocht en in Zweden terecht gekomen. We laten de kans om het werk te bekijken natuurlijk niet aan ons voorbijgaan.

Na de lunch gaan we op pad met een gids voor een korte stadswandeling. Op vele plaatsen stoppen we en de gids vertelt zijn anekdotes (met het niet storende chauvinisme: “wij” als hij over de strijd tegen Spanje vertelt) en laat ons de mooiste plekjes zien. We dwalen door de binnenstad met zijn winkeltjes in nauwe straatjes, langs de grachten en singels. Hoewel ik er wellicht wel honderd maal ben langs gelopen laat de gids ons een zeldzaam mooi hofje zien of een buste van Rudi Carrell, die me nooit eerder zijn opgevallen. Het historisch centrum van Alkmaar is prachtig met z’n meer dan 1000 rijks- en gemeentelijke monumenten. En de kleine winkelstraatjes in het oudste gedeelte van Almaar, waar nog vele zelfstandige winkeliers hun zaak hebben, nodigen uit tot een ontdekkingstocht.

De gids brengt ons aan het eind van onze tocht naar de rondvaartboot; het derde gedeelte van het bezoek aan Alkmaar. Voor mij toch het hoogtepunt van de dag. De boot is een lange lage sloep, zonder enige luxe, en dat is niet voor niets. Alkmaar staat bekend om zijn lage bruggen en daar moet de boot wel onderdoor kunnen. Ik garandeer je dat je tijdens de vaartocht niet normaal kunt blijven zitten. Regelmatig klinkt het commando:” bukken allemaal”! Er zijn zelfs bruggen bij dat je niet gebukt op je bank kunt blijven zitten. Nee, je moet op de vloer gaan liggen om een veilige doortocht te krijgen. Dat levert natuurlijk veel hilariteit op. Ook zie je, dat we allemaal een dagje ouder worden. Want het je op de vloer laten zakken, lukt ons nog wel, maar het weer overeind krabbelen gaat velen van ons wat moeilijker af. En dan te bedenken dat we onderweg 22 bruggen zijn tegengekomen. Tussen de bruggen is er gelukkig ook nog veel te zien en de gids verhaalt er enthousiast over. Een geweldige vaartocht!

Ik ben nog vergeten te vertellen dat we wederom schitterend weer hebben gehad: stralende zon en een temperatuur van 25 graden. Heerlijk! Om 15.30 uur is ons uitje ten einde. Ik had nog graag op het Waagplein een biertje gedronken, maar ik moest me haasten naar Beverwijk, want een collega van het Nova College neemt om 16.00 uur afscheid van de organisatie. Ik ben ervan overtuigd dat het me weinig moeite zal kosten om met de ervaring van vandaag een nieuw lid voor Novavita te werven.

Op de evenementenlijst van Novavita is weer een pareltje bijgeschreven en we danken Cobie daarvoor.

Huub Oostendorp

Hij ziet er toch uit als een echte vogelaar. Jammer dat hij geen ringbaardje heeft laten staan, want hij zou zo kunnen aanschuiven bij de baardmannetjes (Nico de Haan en Hans Dorrestijn). De uitstraling heeft onze Ron Sluijs zeker.

Vogelexcursie Waterleidingduinen
16 mei 2018

Het is een ongebruikelijk uitje voor Novavita; het is ook een ongebruikelijk tijdstip om op te staan. De wekker om 06.30 uur. Gelukkig hebben we zo’n wekker, waarbij je verschillende geluiden kunt inschakelen die je wakker maken. “Zet vanavond de vogelgeluiden maar aan, dan worden we morgen in de juiste stemming wakker”. En inderdaad ontwaken we de volgende ochtend vroeg door het gekwetter van verschillende vogels met op de achtergrond een koekoek. Snel op, gordijnen open en een schitterende dag dient zich aan.

Om 8.00 verzamelen we bij ingang Panneland in Vogelenzang. We zijn met een groep van 16 personen en weldra voegt onze gids, Steven Wytema, zich bij ons. Hij heeft een kist vol verrekijkers bij zich, zodat ieder van ons met een kijker op pad kan. Zelf is hij bepakt en bezakt met een enorme telescoopkijker op statief, alsmede een fototoestel met een toeter van een lens, een gewone verrekijker en een tablet. Na een kort welkomstwoord over zijn activiteiten (zie www.jizzbirding.nl) en het belang van een goede vogelgids gaan we op pad. Nog geen 100 meter verder houden we stil; rondom ons een kakafonie aan vogelgeluiden. Onze gids hoort wel acht verschillende vogels, maar deze leek heeft al moeite de verschillende geluiden van elkaar te onderscheiden. We krijgen direct de belangrijkste les van vandaag voorgeschoteld:

vogelspotten doe je door eerst te luisteren en dan pas te kijken

Onze gids hoort spechten, vinken, mezen, maar ook een boomleeuwerik. Daar gaan we naar op zoek. Op een duintopje staan we met zijn allen te turen naar de boom- en struiktoppen in de hoop de vogel te vinden; we horen hem wel, maar zien hem niet. Plotseling ontdekt de gids hem: recht boven ons, hoog in de lucht, voert de boomleeuwerik zijn show met prachtige muziek op. We vermaken ons prima: met de verrekijker is een grote bonte specht een aantal minuten goed te volgen; een koolmeesje vliegt af en aan naar zijn nest in een boomstronk. Onze tweede gids meldt zich en de groep wordt gesplitst. De twee groepen wandelen hetzelfde rondje, maar in tegengestelde richting.

We lopen door een prachtig gebied en aan de geluiden te horen barst het hier van de vogels, maar ze te zien krijgen is een heel ander verhaal. De gids hoort een gekraagde roodstaart; niets te zien en heel even bekruipt me het gevoel: dat kan hij wel zeggen, maar……. Dan laat hij op de tablet de afbeelding van de gekraagde roodstaart zien en ons ook zijn zang horen. En verdomd: precies hetzelfde als we in de natuur horen. Het vogeltje zelf krijgen we niet te zien. Wel zweven boven ons twee buizerds op de thermiek langzaam omhoog: een prachtig gezicht. Doorlopend (letterlijk en figuurlijk) vertelt de gids allerlei weetjes over vogels. Jongens wat weten die gasten veel van onze gevederde vrienden.

In het inundatiegebied, waar het water uit de Lek gezuiverd wordt, komen we de andere groep tegen. In dit gedeelte van de duinen krijgen we natuurlijk veel watervogels te zien: knobbelzwaan, fuut, waterhoen, meerkoet, kuifeend, canadese gans en blauwe reiger. Ook hoort de gids nog de kleine karekiet in het riet, maar we krijgen hem niet te zien.
Langzaam en steeds stoppend om te luisteren en te kijken, lopen we terug naar het vertrekpunt. Onze gids laat ons nog kennismaken met de vinkenslag, de typische zang van de vink; hij hoort nog de grauwe vliegenvanger, maar ook ditmaal: we kunnen hem niet ontdekken. Ook dit maal klopt het: op de tablet is de identieke riedel te horen. Het dwingt bewondering af. In dit pittoreske landschap welt ineens het beroemde gedicht van Jan Hanlo (1912-1962) bij me op:

De Mus
Tjielp tjielp – tjielp tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp – tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp

Tjielp
etc.

Daarmee komt deze ochtend tot een mooi einde.

Om 11.00 uur zijn we bij onze auto’s en fietsen terug. Een ervaring rijker en dat in een prachtig stukje natuur op een stralende dag. Wat wil je nog meer…….

PS  Soms dwalen je gedachten weleens af. “Als ik excursieleider was geweest, had ik op een aantal strategische plaatsen wat opgezette vogels neergezet, die je dan op gepaste afstand met je verrekijker kon bekijken”. De deelnemers zouden zo meer vogels te zien krijgen. “Dat ze zo stil blijven zitten, mijnheer,komt door de warmte; zo verspillen ze geen energie”. Maar alle gekheid op een stokje: vaak is luisteren mooier, dan zien!

In het verslag heb ik aangegeven dat de gidsen een app gebruiken om de vogels te laten zien en horen. Dit is de digitale versie van de ANWB Vogelgids:  www.collinsbirdguideapp.com
Voor Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.natureguides.birdguide
Voor Apple: https://itunes.apple.com/gb/app/collins-bird-guide-ultimate/id868827305?mt=8

Huub Oostendorp

Bezoek Ship (sluizen IJmuiden) en de Maritieme Academie
26 april 2018

Wat een geweldig succes: deze excursie naar het sluizen-infomatiepunt Ship en de Maritieme Academie in IJmuiden. Bijna 80 mensen hebben deze dag meegemaakt en ik weet zeker dat zij een even boeiende en leerzame dag achter de rug hebben als jullie verslaggever. De groep was zo groot, dat hij in tweeën gedeeld was, zodat de twee groepen tegen elkaar indraaiden in een ochtend en een middagprogramma met één gemeenschappelijk moment: de lunch in de kantine van de Maritieme Academie.
Ikzelf begon in de ochtend bij het sluizen-informatiepunt Ship. Vlak naast dit gebouw bouwt een consortium momenteel aan de grootste zeesluis ter wereld; een sluis van 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Natuurlijk is hierover van alles te vertellen en om het publiek voor te lichten is dit informatiepunt gerealiseerd. Na ontvangst met een kopje koffie kreeg onze groep eerst een film voorgeschoteld, waarin de noodzaak van de bouw van een nieuwe sluis behandeld werd. Om het havengebied van Amsterdam bereikbaar te houden voor de nieuwste schepen was de bouw van een getijden onafhankelijke sluis noodzakelijk.Bovendien bereikt de levensduur van de huidige grote sluis haar einde.

Onze groep werd vervolgens weer in tweeën gedeeld en beide groepen gingen met hun rondleiders het gebouw in. Eerst werd via een enorm projectiescherm het economisch belang van de havenregio Amsterdam met haar grote maakindustrie uiteengezet. Daarna kwamen we terecht in een zaal met een maquette van het sluiscomplex. Hier raak je al onder de indruk van de gigantische afmetingen van het project. Maar in de volgende zaal sloeg het ontzag pas echt toe, want hier werden de technische aspecten van dit gigantische bouwproject (verreweg het grootste bouwproject in Nederland) uit de doeken gedaan. Ongelooflijk waar men tegenwoordig technisch toe in staat is.

Na een volgende zaal, waarin allerlei bedrijven zich presenteerden, die innovatief en duurzaam te werk gaan, namen we tenslotte nog een kijkje op het (winderige) dak van Ship. Hier heb je een fantastisch uitzicht op de bouwput, waar de deurkasten nu vorm krijgen, op het hele sluizencomplex, op Tata Steel, op de havenmond met het forteiland en op IJmuiden.

Nu de weg over de sluizen voor een jaar gestremd is, moesten we ons via de Velsertunnel of de veerpont haasten naar de Maritieme Academie, waar de lunch op ons wachtte. Tijdens de lunch heb ik als voorzitter van Novavita onze gastheer bedankt voor haar gastvrijheid en het College van Bestuur voor de financiële ondersteuning van deze dag. Natuurlijk heb ik ook Klaas Deuten, die deze dag georganiseerd heeft, in het zonnetje gezet. Een welverdiend applaus viel hem ten deel. Arjan van Nieuwenhuizen, directeur van de Maritiem Academie heette ons vervolgens welkom en Hans Snijder, voorzitter van het College van Bestuur, heeft ons nog iets verteld over de huidige (zeer positieve) stand van zaken op het Nova College:
-de inspectie beoordeelt alle onderzochte opleidingen als voldoende of goed; -de contracten met de aannemer voor de nieuwbouw aan de Zijlweg worden volgende week getekend; -het afscheid van Ed van den Berg is op 31 mei. a.s
Na de lunch bleef mijn groep op school. We zouden zelf gaan varen op één van de simulatoren die de school rijk is. En ze hebben er nogal wat, want naast de grote zeevaartsimulator beschikken ze nog over 5 kleinere zeevaartsimulatoren en 5 binnenvaartsimulatoren. Bij elke simulator vind je de apparatuur die je in het echt ook op de brug van een schip aantreft. Bovendien worden op de monitoren rondom je levensechte beelden getoond, zodat je waarlijk het gevoel krijgt dat je je echt op een schip bevindt. Vanuit een commandocentrum “tovert” de instructeur op iedere simulator ieder weertype en allerhande noodsituaties te voorschijn waar de cursisten op moeten inspelen. Opnieuw wordt de groep opgesplitst.

Zelf kwam ik terecht op de zeesimulator Charly. Plotseling klink via een luidspreker: “Mayday, mayday. Even buitengaats voor de kust van IJmuiden staat een booreiland in brand. Alle schepen in de buurt worden verzocht assistentie te verlenen”. “Mijn” schip ligt voor het schoolgebouw van de Maritieme Academie aan de kade en het is dus zaak om tussen de pieren en om het Forteiland heen naar zee te varen. Met enige hulp van de instructeur (want mijn schip was inmiddels al gecrasht op de kademuur) kom ik los en ga op pad. Dat lukt wonderwel. “Mayday, mayday, bemanningsleden van het booreiland zijn overboord gesprongen. De drenkelingen moeten opgepikt worden”. En op je schermen zie je het ook allemaal: een brandend booreiland, zwaaiende drenkelingen in het water. Helaas verslechtert het weer snel: slagregens en zware wind maken de reddingsoperatie een stuk lastiger. Met enig inbeeldingsvermogen zou je zelfs zeeziek worden. Het lukt me om twee drenkelingen op te pikken. “Mayday, mayday, het booreiland is gezonken” Dat klopt ook wel, want in de vliegende storm ben ik in volle vaart op het booreiland geklapt: verkeerde manoeuvre. Gelukkig is het maar een simulatie en kan ik mijn tocht terug naar de haven van IJmuiden beginnen. Dan wordt de oefening afgebroken. Ik kan nauwelijks geloven dat we inmiddels een uur verder zijn. Wat een geweldige ervaring!!!! Dit zijn pas leuke en spannende lessen.

Het is drie uur en de dag wordt afgesloten met een kopje thee of koffie. De groepen zijn niet meer bijeen gekomen. Na de rondleidingen in Ship (iedereen was overigens zeer te spreken over de geweldige rondleiders die we daar gehad hebben) en het varen op de simulatoren is ieder zijns weegs gegaan. Maar ik weet zeker dat ieder naar huis is gegaan met een tevreden gevoel: wederom een zeer geslaagde dag.

Huub Oostendorp

Rondleiding Lorentz Lab
Teyler Museum
19 oktober 2017

Het was Gerrit Barreveld die bij zichzelf dacht: dat is een leuk uitstapje voor de leden van Novavita. En dat had hij goed bekeken, want een kleine vijftig leden schreven op deze rondleiding in. Gerrit moest al die belangstellenden indelen in maar liefst vier groepen, die op verschillende tijdstippen en data het Teyler Museum bezochten. Ik zelf was van de partij op donderdag 19 oktober.
Wat een verrassing; het museum noemt het een theatrale rondleiding, maar ik had geen flauw vermoeden wat ik me daar bij moest voorstellen. Het werd iets wat ik nog niet eerder had meegemaakt. Twee acteurs leidden ons naar een gedeelte van het museum, waar je normaal gesproken niet mag komen. Daar bevonden zich de werkkamer en het laboratorium van de beroemde Haarlemse natuurkundige Lorentz.

Op uiterst amusante wijze –in een soort samenspraak- leidden deze acteurs ons door het leven van Hendrik Lorentz (1853-1928), zijn jeugd (op 10 jarige leeftijd kocht hij voor zichzelf een logaritmetabel), zijn studie wis- en natuurkunde en astronomie(met zijn proefschrift Over de theorie der terugkaatsing en breking van het licht promoveerde hij cuma sum laude), zijn benoeming op 24 jarige leeftijd tot professor in de theoretische natuurkunde op de universiteit van Leiden, zijn verliefdheid op en huwelijk met Aletta Kaiser.
Uiteraard kwam niet alleen zijn privé leven aan bod. De acteurs gingen ook in op zijn enorme wetenschappelijke betekenis. Middels proefjes probeerden ze ons met zijn belangrijkste (theoretisch uitgedachte) ontdekkingen kennis te laten maken.

Lorentz deed vooral theoretisch onderzoek naar de elektromagnetische eigenschappen van materie: zijn elektronentheorie. Het Zeeman-effect, dat hem in 1902 de Nobelprijs voor Natuurkunde opleverde, de Lorentzcontractie, waarmee hij de theoretische basis legde voor de relativiteitstheorie van Einstein, en nog vele andere ontdekkingen die hem wereldwijde faam opleverden. Marie Curie, Max Planck en Albert Einstein behoorden tot zijn vriendenkring. Hij werd zelfs voorzitter van de befaamde Solvayconferenties.

Na de watersnoodramp van 1906 besloot de Nederlandse regering de Afsluitdijk aan te leggen. Ze verzochten Lorentz om aan dit project mee te werken. Hij stelde de golfvergelijking op, waarmee de waterhoogtes- en daarmee de hoogte van de dijken- na afsluiting door de Afsluitdijk voorspeld konden worden. De sluizen bij Kornwernerzand in de Afsluitdijk dragen zijn naam: de Lorentzsluizen

.
Tot slot van de voorstelling en dat had niets meer met Lorentz te maken- werden we meegenomen naar een ruimte, waar een pronkstuk van het Teylermuseum staat: een replica van de grote elektriciseermachine. Deze machine werd in de 18 eeuw gemaakt en gold als dermate spectaculair dat tout le monde naar het Teylermuseum kwam om dit wonder te aanschouwen. Zelf Napoleon Bonaparte kwam op bezoek.
Natuurlijk werd de machine voor ons aangezwengeld en de opgewekte statische elektriciteit laat vonken tussen twee bollen overspringen.

Hiermee kwam een einde aan de rondleiding, die eigenlijk een voorstelling was. Amusant en toch leerzaam. En Haarlem ontrukt één van haar grootste zonen aan de vergetelheid en geeft hem een plaats in de geschiedenis die hem toekomt.
En voor hen, die niet op de uitnodiging van Gerrit Barreveld in konden gaan: ga deze voorstelling zelf meemaken. Het is beslist de moeite waard.

Huub Oostendorp

Jaarvergadering 2017
18 oktober 2017

Het valt niet tegen: zo’n zestig leden van Novavita hebben de jaarvergadering van onze vereniging bezocht. Dit jaar zijn we te gast op de vestiging aan de Laurens Baecklaan in Beverwijk. Het is onze 5e jaarvergadering, ons lustrum, voorwaar een mijlpaal! En het gaat goed met Novavita: we groeien gestaag in ledenaantal; we zijn niet langer alleen een informatieplatform van het Nova College naar de oud-werknemers. We organiseren in toenemende mate onze eigen activiteiten en blijkens de toenemende belangstelling vallen die in de smaak. Gelukkig komen de ideeën niet alleen meer uit de koker van het bestuur; steeds vaker nemen de leden zelf initiatief om het een en ander te organiseren. Hulde daarvoor! Onze voorzitter, Huub Oostendorp, haalt deze elementen aan in zijn welkomstwoord en kondigt aan dat er in maart 2018 een activiteitenvergadering komt waar hopelijk veel leden hun ideeën voor nieuwe evenementen naar voren brengen.
Vervolgens verwelkomt Inge Marije Meuleman (de vestigingsdirecteur Jan Wieger Hof is verhinderd) ons op de locatie. Inge Marije is Teamleider Facilitair en verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken bij de ondersteunende diensten. Zij vertelt dat deze diensten, met de locatiesturing, behoorlijk in omvang zijn toegenomen. Immers veel mensen die vroeger op de Schipholweg werkten, zijn naar de locaties verhuisd.

Het woord gaat hierna naar Dirk Ranzijn, onze secretaris. Op humoristische wijze behandelt hij het jaarverslag, dat je overigens op deze website bij de bestuursstukken terug kunt lezen. Er is geen commentaar op het verslag binnengkomen en ook nu blijft de zaal angstwekkend stil op de vraag of er nog op- of aanmerkingen zijn. Dan volgt de verkiezing van twee bestuursleden: Dirk Ranzijn en Lenie de Fijter treden conform het huishoudelijk reglement af; zij stellen zich herkiesbaar en omdat er geen tegenkandidaten zijn, worden ze bij acclamatie herkozen. Een klaterend applaus van de aanwezigen stijgt op. Dirk en Lenie, de leden zijn tevreden.
De leden verspreiden zich in verschillende groepen door de gebouwen, want nu staan de workshops op het programma.

Digitaal lassen
Bij Werktuigbouwkunde ontvangen enkele collega’s les in digitaal lassen Op een scherm in hun lasbril krijgen ze een virtuele omgeving te zien en kunnen met een lasapparaat in hun hand aan de slag.

Hoofdhuidverzorging
Het zijn veelal dames die zich deze workshop niet laten ontgaan. De leerlingen vertroetelen onze leden en zorgen dat ze “opgepimpt”weer terug komen.

Titratie-oefening bij laboratoriumtechniek
Ziet dit groepje er niet indrukwekkend uit? Met leerlingen als buddie voeren onze leden een titratie uit. Het vereist concentratie en een vaste hand om erin te slagen.

Virtueel bouwen
In deze workshop krijgen we een impressie wat er op het gebied van virual reality mogelijk is in de bouwwereld. In een gebouw rondlopen zonder dat er een steen op de ander staat, wordt de gewoonste zaak van de wereld.

Bloedspiegel meten
U ziet het op de foto ook zijn de Leerlingen betrokken bij deze workshop,. Onze leden zijn voor hen mooi oefenmateriaal.

Eenmaal terug in de zaal wacht ons nog een kleine traktatie van de afdeling Sport en Spel. Een gezonde smoothie: keuze uit bosvruchten, banaan of spinazie.
Direct erna houdt één van de leden van het CvB een toespraak over het wel en wee van de organisatie. Ditmaal is het Ed van den Berg die vertelt, dat het eigenlijk op alle fronten goed gaat met het Nova College.

Naast de veranderingen door de nieuwe locatiesturing zijn er ook grote veranderingen op het personele vlak; veel mensen, die wij allen nog kennen, gaan momenteel met pensioen. Ed vertrekt zelf ook aan het eind van dit schooljaar. Hij kan ons wel zijn opvolger voorstellen: Talitha van den Elst en hij vraagt haar of zij zichzelf wil introduceren. Dat doet ze met verve. Ze verhaalt van haar eerste maanden, waarin ze mocht “zwerven”om de organisatie te leren kennen. Overal ontmoet ze enthousiaste werknemers die hun opleiding of afdeling zo niet de beste van Nederland, maar dan toch zeker van het Nova College beschouwen.

Onder het genot van een drankje hebben we nog een klein uurtje nagepraat. Leuk om zoveel oude bekenden tegen te komen. Al met al weer een geslaagde jaarvergadering. Tot volgend jaar!

Huub Oostendorp