beheerder

Excursie Huis van Hilde

17 april 2019

Het eerste uitstapje van het jaar 2019 voert ons naar het Huis van Hilde in Castricum. Het Huis van Hilde is het archeologisch depot van de Provincie Noord Holland. Naast de bewaarfunctie van het depot is er in het Huis ook een permanente tentoonstelling over bodemvondsten vanaf de tijd van de Neanderthalers. De naam Hilde is ontleend aan een pop die gemaakt is van een gezichtsreconstructie van een skelet dat bij Castricum gevonden is.

De organisator, Ron Sluijs, heeft de deelnemers (er hebben zich maar liefst 29 personen opgegeven) laten verzamelen bij restaurant Johanneshof aan de Zeeweg in Castricum. Vandaar loopt de groep zo’n 5 kilometer door de duinen naar het Huis van Hilde. Ikzelf heb beloofd de bezoekers, die wat slechter ter been zijn, op te vangen bij het depot. Wederom hebben we een prima dag gehad. Het duingebied is in deze tijd fantastisch met al zijn verschillende schakeringen groen bij het uitkomen van de bladeren van struiken en bomen.

Van verre hoor ik de groep al aankomen:

De paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas
Met stralend oog en blijde zin …….

Vanuit het duin nadert de groep met ferme pas.

In het Huis van Hilde krijgen we eerst een uitleg over de wordingsgeschiedenis van de streek en de bewoning ervan. Vervolgens gaan we in twee groepen, elk onder begeleiding van een gids de tentoonstellingsruimte in. In een grote cirkelvormige zaal lopen we linksom een pad waar chronologisch de archeologische vondsten zijn uitgestald: van de prehistorie tot de 19^e eeuw.

Van gevonden skeletten uit de verschillende perioden zijn met de meest moderne d.n.a.-technieken figuren gemaakt, die kleren, sieraden en attributen dragen uit de betreffende periode. Daar rond omheen vind je voorwerpen uit dezelfde periode die men in Noord-Holland gevonden heeft. Het geeft de tentoonstelling een menselijk gezicht. Voeg daarbij de deskundige uitleg en het commentaar van de rondleiders en je hebt gegarandeerd een leuke en leerzame middag.

Naast de tentoonstelling is er natuurlijk het depot, dat niet toegankelijk is. Hier bewaart men alle vondsten in 12.000 dozen. Er zijn hier onder de grond vele klimatologisch gecontroleerde opslagruimten. Ook alle aantekeningen van de opgravingen vinden hier een plekje.

De rondleiding eindigt in een kamertje met beelden van twee jongetjes van rond de 10 jaar. Eén uit de prehistorie en één uit deze tijd. Behalve in kleding verschillen de jongetjes nauwelijks van elkaar of het moet zijn dat de ene een herderstok en de ander een skatebord in de hand heeft. Om een uur of vier nemen we afscheid van onze gidsen.

En dan begint voor het grootste gedeelte van de groep de wandeling terug. Want de auto staat nog bij de Johanneshof. En zo hoor ik het langzaam wegsterven:

Marcheren is gezond voor ‘t bloed
Verruimd wordt d’enge borst
‘t Versterkt de spier van been en voet
‘t Wekt eetlust op en dorst

In mijn studententijd kom  ik er dagelijks langs: dit prachtige gebouw op de Herengracht in Amsterdam. Ik woon in de Jordaan en werk in de avonduren op de Raadhuisstraat bij de ABN. Het pand trekt telkens de aandacht vanwege de  knikken in het gebouw die prachtig meelopen met de bocht van de gracht. Ook de rode en witte kleuren van de gevel zijn afwijkend van de andere zo statige maar vaak sobere grachtenpanden. Het is haast on-Nederlands, zo’n frivool gebouw met zijn talloze versieringen.
En dan de naam: Huis Bartolotti, een naam om bij weg te dromen.Vaak heb ik me afgevraagd hoe het er van binnen uit zou zien, maar de deur is altijd dicht. Eénmaal heb ik het geprobeerd op Open Monumentendag, maar de rij wachtenden overtreft de rij die gewoonlijk voor het Anna Frank Huis staat.

En vandaag is het eindelijk zover. Ons lid Ankie van de Stadt, vrijwilligster bij de Vereniging Hendrick de Keyser, neemt ons mee naar een tweetal panden in Amsterdam. Eerst Huis Bartolotti en in de tweede helft van de middag Huis Van Brienen.

Huis Bartolloti is waarschijnlijk ontworpen door de beroemde Amsterdamse architect Hendrick de Keyser (het hoofdkantoor van de gelijknamige Vereniging heeft er nu zijn onderkomen) in opdracht van de steenrijke bankier-koopman Van de Heuvel. Om een erfenis veilig te stellen, moet hij de naam van zijn zwager aannemen: Bartolotti. Rond 1620 start de bouw van dit rijk gedecoreerde huis.

Later in de 17^e eeuw is het huis gesplitst in twee woonhuizen.  In het rechtergedeelte zijn grote delen van het  18^e eeuwse interieur bewaard gebleven en dat is de laatste jaren grondig gerestaureerd. Met verve verhaalt Ankie over het leven in de achttiende eeuw en het toen aangebrachte schilder- en stukwerk, het prachtige houtsnijwerk, de damasten wandbekleding enz. Met name de grote achterkamer maakt indruk. Deze kamer kan zeker wedijveren met de beroemde “Beuningkamer”die in het Rijksmuseum is herbouwd.

Daarna wandelen we op de eerste lentedag van het jaar –de terrassen onderweg zitten mutjevol- naar een ander pand, een paar honderd meter verderop op de Herengracht: Huis van Brienen.

Je ziet het: een statig, maar sober gebouw. Maar wat het interieur voor ons in petto heeft, is ongelooflijk. Het is een waar stadspaleis en de kenners rangschikken het in de top 100 van de belangrijkste interieurs van Nederland. De grond voor het huis is gekocht door de hofjuwelier van Prins Maurits, genaamd Hans van Wely.  Voor de bouw kan beginnen,  wordt de man vermoord. Zijn weduwe heeft toen –als geldbelegging- op deze grond twee identieke woonhuizen laten bouwen, die ze verhuurt. Het linkerpand wordt in 1728 van een eenvoudig woonhuis met trapgevel omgebouwd tot een patriciërswoning met een zandstenen voorgevel . Grote delen van het huis en het interieur stammen uit die tijd. In 1781 wordt het huis gekocht door de puisant rijke bankier-koopman Arnoldus van Brienen (mijn zoon zegt dan: als je zijn geld nu aansteekt, brandt het volgende week nog). Men vermoedt dat hij zo rijk is geworden, omdat veel van zijn beleggers omgekomen zijn bij de enorme aardbeving in Lissabon. Hij koopt het huis als huwelijkscadeautje voor zijn 22 jarige zoon. Deze zoon zal later als burgemeester van Amsterdam de stadssleutel nog aanbieden aan Napoleon.

Niet alleen de pronkkamers zijn nog intact; ook de keuken, gangen,trappenhuis en bediendenkamer ( mij trof die kamer in het souterain waar de huisknecht kan zien wie er aanbelt; voor leveranciers kan hij de souteraindeur openen, maar voor belangrijke bezoekers snelt hij naar boven door de marmeren gang –met als prachtig detail:schijndeuren om het huis groter te laten lijken- naar de voordeur om het bezoek binnen te laten.  Dit huis noemt Ankie terecht  het verborgen juweel van Amsterdam.  Kijk eens naar het als decorstuk in een theater opgebouwde tuinhuis, dat ook stamt uit 1728.

We hebben een unieke kans gekregen om twee prachtige panden uit de 17^e eeuw in Amsterdam te bekijken.  Ankie van der Stadt is erin geslaagd door haar enthousiaste verhalen deze panden van “inhoud” te voorzien. Zij schetst  een luisterrijk beeld van de bewoners in hun tijdsgewricht. Bovendien kan zij ons aan de hand van de interieurs iets meegeven van de heersende mode en trends. Een belevenis!!

En voor de leden die deze dag gemist hebben. Ankie is van plan in het najaar de bezoeken aan de huizen in Haarlem (Hodshon Huis en Huis Barnaart) en Amsterdam (huis Bartolotti en Huis Van Brienen) te herhalen. Ik zou zeggen: grijp die kans!

Verening Hendrick de Keyserzet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle gebouwenin Nederland. De Vereniging doet dit door panden te verwerven en ze vervolgens te restaureren en te verhuren.

Huub Oostendorp

Ons medelid Ankie van de Stadt heeft ons vanmiddag meegenomen naar een tweetal panden van de Vereniging Hendrik de Keyser. Deze vereniging zet zich in voor het behoud van architectonische of historisch waardevolle gebouwen. Ze restaureert de panden en exploiteert vervolgens deze objecten op commerciële basis.

Eerst gaan we in het begin van de middag naar het Hodshon Huis aan het Spaarne in Haarlem. Een prachtig neoclassiscistisch patriciërshuis met een weelderige inrichting. Ankie vertelt enthousiast over de eerste eigenaar, Keetje Hodshon, het huis, de architect Abraham van der Hart en de geschiedenis van het gebouw. Het pand is ondermeer in gebruik bij de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en heeft derhalve vele beroemde bezoekers gehad: Einstein, Bohr, Lorenz etc. Een viertal prachtig gedecoreerde statievertrekken is bewaard gebleven en we hebben ze uitgebreid kunnen bewonderen.

De tweede helft van de middag hebben we Huis Barnaart aan de Nieuwe Gracht bekeken. Ankie vertelt dat het gebouw is gebouwd tussen 1804 en 1808 door dezelfde architect Van der Hart. Hier vallen we met de neus in de boter; we komen midden in de restauratie terecht. Alle statievertekken op de bel-etage worden onder handen genomen. En dat imponeert. Het onderzoek naar de oorspronkelijke kleuren, het minitieuze vakwerk van het herstel van het schilderwerk, de decoraties, de wandbekleding, de gordijnen enz. Ankie heeft er boeiende verhalen over. Koopman Barnaart  de opdrachtgever van dit huis heeft het volgens de laatste mode van rond 1805 rijk laten decoreren. In 1880 is het huis gekocht door de provincie als woning voor Commissaris van de Koning. Sinds 2002 is de Vereniging Hendrik de Keyzer de eigenaar.

Ankie is van plan om dergelijke rondleidingen vaker voor onze club te verzorgen. Ik zou zeggen: meegaan, het is een aanrader en de gids heeft wat te vertellen!!!!!

Huub Oostendorp

Vandaag hebben we het eerste uitstapje van Novavita meegemaakt. En ik mag wel zeggen dat het een daverend succes geworden is.

Om twee uur vanmiddag verzamelden we ons met 18 man/vrouw sterk bij het Centraal Station in Amsterdam. Onder leiding van een zingende gids, Amsterjan,  volgde een rondwandeling door de Jordaan. Onze gids bleek een goede verteller met prachtige anekdotes over de bijzondere plaatsen die we tegenkwamen, maar nog meer bleek hij een fantastisch zanger die op straat en in kroegen luidkeels de bekende Amsterdamse en Jordanese liederen ten gehore bracht. Ook over de geschiedenis van Amsterdam en vooral van de Jordaan werden we aardig bijgespijkerd.  Via de Brouwersgracht kwamen we in de Jordaan. Van de Noordermarkt via de Prinsengracht naar Cafe “De Twee Zwaantjes”. Onder het genot van een consumptie zong Amsterjan de bekende Amsterdamse liederen, die natuurlijk uitnodigden om mee te zingen.

Via de Bloemgracht, met een magnifiek gezicht op de Westertoren, naar de Lauriergracht, waar de Jordanese zangers middels standbeelden geëerd worden. Uiteraard bracht onze troubadour hier een aubade aan deze volkshelden. Gezegend met een heerlijk zonnetje zetten we onze tocht voort tot we uiteindelijk aankwamen in Cafe “Rooie Nelis”.

In “Rooie Nelis” , de bekende kroeg uit “Het Schaap met de vijf Poten”, voerde Amsterjan weer een showtje op. Voor mij was het hoogtepunt een prachtige uitvoering van ”Dans le Port d’ Amsterdam” van Jaques Brel, een Frans Chanson, dat hij uitermate knap vertolkte.

Het was inmiddels vijf uur;  tijd om afscheid te nemen. Amsterjan had ons drie uur lang met verhalen, anekdotes en vooral met liederen in de greep gehouden.  Iedereen was enthousiast en menigeen hoopte op een herhaling van zo’n evenement.

Dus roep het voort: het was harstikke leuk en de thuisblijvers hebben wat gemist. Maar ze krijgen volgend jaar een herkansing. En dan: KOM DIT ZIEN EN VOORAL MEEMAKEN!!!!!!!

Huub Oostendorp